085 – 303 86 20

Wegraking

Een wegraking (ook wel flauwvallen, syncope of collaps genoemd) kan voor een grote impact hebben op het dagelijks leven. In sommige gevallen wordt een wegraking veroorzaakt door een hartziekte zoals een ritme- of geleidingsstoornis. De huisarts kan een analyse doen van de klachten en, indien er een verdenking is op een hartziekte, u verwijzen naar een cardioloog.

Wat is flauwvallen?

Er wordt ook wel gesproken over wegraking, bewusteloosheid, collaps, syncope of 'blackout'. Tijdelijk is de hersenfunctie verminderd door een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen. Soms wordt het veroorzaakt door een aandoening van de hersenzenuwen (bijvoorbeeld; epilepsie).

Oorzaken voor flauwvallen of collaps

Een wegraking kan verklaard worden op vele manieren. De meeste oorzaken zijn onschuldig maar kunnen toch aanleiding geven tot onzekerheid. Bij een onverklaarde wegraking is een analyse door de huisarts, en eventueel verwijzing naar een cardioloog noodzakelijk.

Om de oorzaak duidelijk te krijgen is het belangrijk om een patroon te herkennen in de klachten; in welke situatie treedt de wegraking op en zijn er hartklopping voorafgaand aan de wegraking? Op deze manier kan een waarschijnlijke oorzaak worden aangewezen.

Vasovagale collaps:

Bij een vasovagale collaps of syncope (VVS) is er een tijdelijk bewustzijnsverlies. Dit is een goedaardig en meest voorkomende oorzaak voor een wegraking. Tijdens VVS daalt de bloeddruk en de hartslag waardoor de doorbloeding van de hersenen afneemt en een wegraking kan ontstaan.

Triggers voor een vasovagale syncope zijn:

  • pijn en angst (tijdens bloedafname)
  • het zien van bloed of medische ingrepen (of luisteren naar verhalen hierover)
  • langdurig stilstaan (de rij, onder de douche, bij een receptie)
  • dehydratie (door te weinig drinken, overgeven, diarree)
  • gebruik van bepaalde medicijnen (plaspillen, medicijnen tegen hoge bloeddruk)

Vaak is er sprake van een combinatie van bovenstaande factoren.

Een VVS kan zich aankondigen door:

  • een licht gevoel in het hoofd
  • duizeligheid/draaierigheid
  • transpireren
  • wazig zien
  • bleek worden
  • misselijkheid

Deze verschijnselen zijn vervelend, maar ook nuttig. Ze waarschuwen u voor het flauwvallen. Als u de waarschuwingen niet tijdig door heeft of negeert, kunt u bewusteloos raken en vallen. De bewusteloosheid duurt meestal nog geen minuut maar voor omstanders lijkt dit vaak wel 5 tot 10 minuten te duren. Tijdens de bewusteloosheid kunnen de armen of benen schokken en het kan zijn dat u uw urine laat lopen. Wanneer er weer voldoende bloed naar de hersenen stroomt, herstelt het bewustzijn zich.

Wegraking door een hartaandoening

Een ritmestoornis kan de oorzaak zijn voor aanvallen van duizeligheid en zelfs dreigende wegraking. Een ritmestoornis kenmerkt zich door een gevoel dat het hart 'abnormaal klopt'. Het hartritme kan traag (bradycardie) of juist snel gaan (tachycardie). Als hartkloppingen vooraf gaan aan de duizeligheid, is een ritmestoornis mogelijk aanwezig. Hiervoor zal een analyse door de huisarts en eventueel cardioloog plaatsvinden.

Een geleidingsstoornis kan leiden tot een trage hartslag met duizeligheid als gevolg. Het hart genereert een elektrische prikkel die het hart aanzet tot pompen. Als deze prikkel niet voldoende snel door het hart kan worden voorgeleid dan zal de hartfrequentie dalen en kan duizeligheid en flauwvallen (syncope of collaps) optreden.

Soms is een verdikking (hypertrofie) van de hartspier de oorzaak van duizeligheid. Verdikking van de hartspier kan aanleiding geven tot ritmestoornissen en kan de pompfunctie van het hart belemmeren (met name bij inspanning en vochttekort of dehydratie). Als duizeligheid ontstaat bij inspanning een cardioloog onderzoek uit te voeren (echocardiografie).

Alarmerende klachten bij flauwvallen

Neem direct contact op met uw huisarts als u, naast de duizeligheid:

  • aanhoudende hartkloppingen heeft
  • pijn op de borst of benauwdheid ervaart
  • dreigt weg te raken
  • dubbel ziet, moeilijk praat of slikt of krachtverlies heeft in een been of arm

Als er in de familie ritmestoornissen, pacemakers, Interne Cardiale Defibrillators (ICD) of plostelinge hartdood voorkomt dient cardiologische analyse naar de duizeligheid plaats te vinden.

Veelgestelde vragen

  • Waarom val ik flauw?

    De oorzaak voor flauwvallen is vaak niet duidelijk. Een wegraking of collaps kan verklaard worden op vele manieren. De meeste oorzaken zijn onschuldig maar kunnen toch aanleiding geven tot onzekerheid. Bij een onverklaarde wegraking is een analyse door de huisarts, en eventueel verwijzing naar een cardioloog noodzakelijk aangezien een ritme- of geleidingsstoornis in het hart soms kan de klachten verklaren.
    Om de oorzaak duidelijk te krijgen is het belangrijk om een patroon te herkennen in de klachten; in welke situatie treedt de wegraking op en zijn er hartklopping voorafgaand aan de wegraking? Op deze manier kan een waarschijnlijke oorzaak worden aangewezen.

  • Wat zijn de oorzaken voor wegraking?
    • Vasovagale collaps
    • Ritme- of geleidingsstoornis van het hart
    • Epilepsie
  • Ik ben bewusteloos geweest, wat moet ik doen?

    De oorzaak voor bewusteloosheid is vaak niet duidelijk. Een wegraking of collaps kan verklaart worden op vele manieren. De meeste oorzaken zijn onschuldig maar kunnen toch aanleiding geven tot onzekerheid. Bij een onverklaarde wegraking is een analyse door de huisarts, en eventueel verwijzing naar een cardioloog noodzakelijk aangezien een ritme- of geleidingsstoornis in het hart soms kan de klachten verklaren.
    Om de oorzaak duidelijk te krijgen is het belangrijk om een patroon te herkennen in de klachten; in welke situatie treedt de wegraking op en zijn er hartklopping voorafgaand aan de wegraking? Op deze manier kan een waarschijnlijke oorzaak worden aangewezen.

  • In mijn familie komen wegrakingen voor; wat moet ik doen?

    Als er in de familie ritmestoornissen, pacemakers, Interne Cardiale Defibrillators (ICD) of plostelinge hartdood voorkomt dient bij een wegraking, collaps of syncope cardiologische analyse plaats te vinden.