085 – 303 86 20

Overgewicht

In totaal heeft bijna 14% van de mensen van 18 jaar en ouder in Nederland obesitas. Mensen met overgewicht lopen meer gezondheidsrisico’s. Ook het risico op hart- en vaatziekten, en op aandoeningen die het risico op hart-en vaatziekten vergroten zoals een hoge bloeddruk en diabetes mellitus type 2.

Wat is overgewicht?

Overgewicht betekent dat er in het lichaam overtollig vet is opgeslagen, wat leidt tot een te hoog gewicht. Ernstig overgewicht wordt obesitas genoemd.

Overgewicht komt veel voor. Volgens het Ministerie van Volksgezondheid had in 2020 had de helft van de mensen van 18 jaar of ouder matig of ernstig overgewicht, waarbij het vaker bij mannen dan bij vrouwen voorkomt. Vrouwen hebben echter weer vaker obesitas.

Hoe ontstaat overgewicht?

Het lichaam krijgt energie (calorieën) binnen door te eten en drinken, en verbrand deze energie door mentale en fysieke activiteit. Als de hoeveelheid calorieën die binnenkomt structureel hoger is dan er door het lichaam wordt verbrand, ontstaat er toename van het gewicht met vetophoping en overgewicht tot gevolg.

De oorzaak van overgewicht is dus meestal een ongezond eetpatroon of een gebrek aan lichaamsbeweging, of een combinatie van beiden. Bij sommige mensen speelt genetische aanleg een rol. Overgewicht is echter nooit toe te schrijven aan uitsluitend een genetische oorzaak.

Veel factoren zijn van invloed op een ongunstige balans tussen intake en verbranding van energie. Voorbeelden hiervan zijn:

  • Veel snoep en snacks eten
  • Veel dranken nuttigen met veel suiker, zoals frisdrank
  • Veel alcohol drinken (alcohol bestaat uit suikers en bevat veel calorieën, onafhankelijk van de soort drank)
  • Weinig bewegen, bijvoorbeeld door tijdgebrek of blessure

Overgewicht meten

Of er sprake is van overgewicht wordt op twee manieren gemeten:

  1. Body Mass Index (BMI)
    Daarbij wordt gekeken hoe het gewicht zich verhoudt tot de lichaamslengte. BMI wordt berekend door het gewicht in kilo’s te delen door het kwadraat van de lengte in meters. Als het getal dat hieruit komt tussen de 25 en 30 is, dan is er sprake van overgewicht. Een BMI van 30 of hoger geldt als obesitas.

  2. Een tweede manier om overgewicht te bepalen is het meten van de buikomtrek. De buikomtrek is te groot als deze bij vrouwen groter is dan 80 cm, en bij mannen groter dan 94 cm.

Wat u zelf kunt doen

Overgewicht wordt veroorzaakt door teveel voeding en te weinig beweging. Bij het voorkómen of verminderen van overgewicht speelt gezond eten en voldoende bewegen dus een belangrijke rol. Mensen met overgewicht die afvallen voelen zich fitter. Een gewichtsverlies van 5% kan daar al aan bijdragen. Om het gewicht langdurig onder controle te houden is het vaak beter niet te extreem te zijn met leefstijl veranderingen. Kleine aanpassingen in leefstijl kunnen beter worden volgehouden en werken dus beter op de lange termijn.

Tips

  • kleinere porties per eetmoment
  • vermijden van suiker (snoep) of vette producten (snacks) 
  • meer groente en fruit
  • volkoren producten
  • een beweegplan met een doel en een passende bewegingsvorm

Veelgestelde vragen

  • Hoeveel calorieën heb ik per dag nodig?

    Om op gewicht te blijven hebben vrouwen ongeveer 2000 kilocalorieën per dag nodig, mannen ongeveer 2500. Als u wilt afvallen moet u 500 tot 1000 kilocalorieën minder binnen krijgen. Het is belangrijk dat u niet minder kilocalorieën binnen krijgt want te weinig voedingsstoffen en vitamines leiden tot spierafbraak. Daarnaast is een lagere calorie intake minder goed vol te houden en is de kans daardoor groter dat u opgeeft en weer overgewicht heeft.

  • Is een medische ingreep of medicatie tegen overgewicht iets voor mij?

    Gebruik van medicatie voor overgewicht wordt voorgeschreven door uw arts. Het is alleen zinvol als ondersteuning van uw leefstijl en wordt door uw arts dus alleen voorgeschreven indien u ook werkt aan een gezonde leefstijl. Een chirurgische ingreep, ofwel maagverkleining, is de laatste stap. Dit wordt alleen toegepast als al het andere is geprobeerd en niets geholpen heeft. Uw arts besluit samen met u of dit zin heeft. Er zal een uitvoerige screening plaatsvinden om te bepalen of u in aanmerking komt. Vervolgens wordt het gecombineerd met een traject met een diëtist, bewegingsdeskundige en psycholoog om een gezonde leefstijl te bevorderen.