Overgewicht blijft voor veel mensen een lastige en risicovolle kwestie. In Nederland heeft ruim 14% van de mensen ouder dan achttien jaar ernstig overgewicht, ofwel obesitas. Afvallen is lastig, omdat er vaak sprake is van een vicieuze cirkel: gewichtstoename leidt tot moeilijker bewegen, wat weer leidt tot gewichtstoename en demotivatie. Maar misschien gloort er licht aan de horizon en kan deze cirkel worden doorbroken.
Enkele jaren geleden werden er medicijnen (Semaglutide en Tirzepatide) getest voor de behandeling van diabetes type 2. Deze bleken een gunstige bijwerking te hebben; patiënten vielen af. Deze onverwachte bijwerking was te danken aan het feit dat deze geneesmiddelen de uitscheiding van insuline stimulerende. Dit zorgde voor een bootst van de hormonale reactie van het lichaam, alsof men zojuist gegeten had. De precieze werking blijft overigens nog niet helemaal opgehelderd.
Reden genoeg om Semaglutide en Tirzepatide, in combinatie met aanpassingen in leefstijl, verder te testen. In grote onderzoeken werd het effect op overgewicht vergeleken met placebo-effecten. Beide middelen werden eens per week geïnjecteerd onder de huid. Het effect op het lichaamsgewicht bleek groot. Patiënten die behandeld werden met Semaglutide verloren 17% lichaamsgewicht en patiënten met Tirzepatide >20%. Dit is te vergelijken met de gewichtsafname na een gastric-bypass operatie.
De nadelige bijwerkingen van beide middelen vielen mee; 4-6% van de patiënten moest, in verband met darmproblemen, het middel staken (overigens kwam dit ook bij 2% van de patiënten voor die placebo kregen toegediend).
Daarnaast nam niet alleen het gewicht af, ook het cholesterol en de bloeddruk daalde; wederom gunstige neveneffecten. Allemaal positief te noemen voor het verbeteren van hart- en vaatproblemen.
Dit klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Belangrijk is wel om te benoemen dat het effect samenhangt met de verandering in leefstijl. Het gebruik van de medicatie zal dan ook met een gezond dieet en veel lichaamsbeweging moeten worden gecombineerd.
Ook belangrijk, wat gebeurt er als men stopt met de medicatie? Het staken zou kunnen leiden tot terugkeer naar het voormalige lichaamsgewicht. Chronisch gebruik lijkt in theorie dus onvermijdelijk. Tenzij het verlies van enkele kilo’s de patiënt motiveert om de leefstijl drastisch en blijvend te veranderen. Dit gebeurt vaker, want als men afvalt, wordt bewegen weer makkelijker en komt men uit de neerwaartse spiraal van ‘meer kilo’s = moeilijker bewegen’. Medicatie kan dus net dat ene zetje zijn dat het verschil maakt.
Wie komt in aanmerking voor behandeling (en vergoeding) van deze middelen? In Nederland is de indicatie voor deze geneesmiddelen; een BMI van 40 of hoger of onvoldoende gereguleerde diabetes mellitus type 2 (DM2) met een BMI van minimaal 30. Heeft u DM2 en een sterk verhoogd risico op hart- en vaatziekten? Dan komt u ook in aanmerking voor deze middelen ongeacht uw BMI.
Denkt u dat deze medicatie u net het extra zetje kan geven om af te vallen en gezonder te leven? Vraag uw huisarts, internist of cardioloog of u in aanmerking komt. De hoeksteen van een gezond lichaam blijft natuurlijk een goede leefstijl: gezond en niet teveel eten en veel bewegen, daar kan geen medicijn tegenop!
