Het belang van handhygiëne voor de gezondheid werd pas in de negentiende eeuw onderkend. Voor die tijd hadden de meeste artsen en chirurgen geen idee van het belang van handen wassen. Veel vrouwen overleden destijds in het kraambed door bacteriële infecties: de zogenaamde kraamvrouwenkoorts.
De Hongaarse arts Ignaz Semmelweis begon zich midden negentiende eeuw hard te maken voor ontsmetting. Hij zag in dat artsen en verloskundigen bacteriën op hun handen hadden en die overbrachten naar de kraamkamers, hetgeen leidde tot besmetting van de patiënt. Het gebruik van chloorhoudende ontsmettingsmiddelen voor artsen en verloskundigen bij het wassen van hun handen voordat de bevalling begon, bleek tot een significante daling van het aantal gevallen van kraamvrouwenkoorts te leiden. Het belang van handen wassen werd vanaf dat moment steeds duidelijker. Later in de 19e eeuw zette ook de beroemde Britse verpleegster Florence Nightingale zich in voor goede handhygiëne in ziekenhuizen.
Het belang van goede handhygiëne is nog steeds heel groot. Een studie gepubliceerd in de Lancet Infectious Diseases in 2016 onderzocht de effecten van handhygiëne in verschillende zorginstellingen, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatiecentra. Dit onderzoek toonde aan dat patiënten 30% minder kans op infectie en 20% minder kans op overlijden hadden, als handhygiëne goed werd toegepast. Ook een andere studie, gepubliceerd in JAMA Internal Medicine in 2014, toonde dat aan.
Handen wassen en het hart
Het verlagen van de infectiekans door (onder andere) het wassen van de handen, is ook belangrijk voor hart en bloedvaten, omdat infecties een belangrijke rol kunnen spelen bij het ontstaan en verergeren van hart- en vaatziekten. Er zijn verschillende manieren waarop infecties het hart- en vaatstelsel kunnen beïnvloeden.
Ten eerste kunnen infecties leiden tot ontstekingen in het lichaam. Chronische ontstekingen zijn een bekende risicofactor voor het ontstaan van hart- en vaatziekten, omdat ze kunnen leiden tot schade aan de bloedvaten en een verhoogde kans op het ontstaan van plaques (vetophoping) in de bloedvaten. Dit wordt atherosclerose genoemd.
Ten tweede kunnen sommige infecties direct het cardiovasculaire systeem aantasten. Bacteriële infecties, zoals endocarditis (ontsteking van de binnenbekleding van het hart) of sepsis (bloedvergiftiging), kunnen bijvoorbeeld leiden tot schade aan het hart en de bloedvaten. Ook virale infecties, zoals het griepvirus of het COVID-19 virus, kunnen leiden tot ontstekingen in de bloedvaten en het hart.
Ten derde kunnen infecties indirect leiden tot hart- en vaatziekten door de immuunrespons van het lichaam op de infectie. Sommige infecties kunnen leiden tot een verhoogd risico op stollingsproblemen, wat kan leiden tot trombose en een hartinfarct.
Kortom: zorg goed voor uw hart en was uw handen! En geniet van deze mooie dag.
