085 – 303 86 20

Hou van je hart - Artikel uit het NRC van 15 juni 2019

Artikel NRC 1

Niet roken, voldoende bewegen, een bloeddruk van rond de 120/80 en een goed gewicht zijn letterlijk van levensbelang voor je hart. Goed nieuws: wat gezond is voor je hart is ook gezond voor je hersenen, volgens Leonard Hofstra, cardioloog bij Cardiologie Centra Nederland en bijzonder hoogleraar Risk profiling in heart disease aan Amsterdam UMC, locatie VUmc.

Hou van je hart

“Uit onderzoek blijkt dat mensen die op middelbare leeftijd veel risicofactoren met zich meedragen – zoals weinig beweging en een hoge bloeddruk – twintig jaar later meer neerslag van het alzheimer-eiwit hebben in de hersenen. Het lijkt er dus op dat mensen die ongezond leven niet alleen meer kans hebben op hartproblemen, maar ook op dementie. Ook het omgekeerde is het geval: mensen die op hun 25e superfit zijn, blijken een betere doorbloeding te hebben van hart en hersenen op latere leeftijd dan mensen die minder gezond leven. Ook hebben zij minder ‘witstofschade’: witstof is het communicatiekanaal tussen de grijze hersenkernen, essentieel om goed te kunnen blijven denken. Het brein krijgt twintig procent van al het bloed dat het hart richting de rest van het lichaam pompt. Het is daarmee het best doorbloede orgaan. Geen wonder dus dat alles wat goed is voor het hart ook goed is voor het brein.”

Leef als een indiaan

Maar niet alleen voeding en beweging zijn van belang voor een gezond hart en een gezond brein, onderstreept Hofstra. “De mens zou ook chronische stress moeten vermijden. Aanhoudende stress – door alledaagse dingen als de kinderen op tijd op school krijgen, een vertraagde trein terwijl jij naar een belangrijke bijeenkomst moet en drie deadlines tegelijk – leidt tot een verhoogde waarde van het stresshormoon cortisol in je bloed. Dat heeft verschillende nadelige effecten. Ten eerste stijgt je bloeddruk erdoor. Ten tweede geeft een verhoogd cortisolgehalte meer kans op aderverkalking, en daarmee op vernauwingen in de bloedvaten die de hartspier van bloed voorzien (kransslagaders). Dit kan leiden tot een hartinfarct. Tot slot is het onder stressvolle omstandigheden veel lastiger om een gedisciplineerde levensstijl vol te houden: je gaat meer eten, meer roken, meer drinken en hebt geen zin om na een stressvolle dag ook nog eens naar de sportschool te gaan. Uit een onderzoek onder indianen in het Amazonegebied blijkt dat deze natuurmensen
maar tien procent van de aderverkalking hebben die de westerse mens heeft. Dat komt doordat ze natuurlijk voedsel eten, veel bewegen en veel minder stress hebben dan wij.”
Tot slot is slaap een belangrijke factor voor een gezond hart en een goed werkend brein. Hofstra: “Minder dan zes uur slaap per nacht doet de kans op een hartaanval stijgen: je bloeddruk daalt minder goed en na een korte nacht ga je vaak meer eten om toch energie op te doen.” Op tal van manieren, concludeert Hofstra, “kun je niet alleen de gezondheid van je hart, maar ook die van je brein zelf verbeteren”.

12 feiten & cijfers over het hart

1. Het hart is een pomp die 4 tot 5 liter bloed per minuut rondpompt, oftewel ongeveer 7.000 liter per etmaal. Het bloed bevat zuurstof en voedingsstoffen voor alle spieren en organen.

2. Het hart bestaat uit vier holle ruimtes. De linkerboezem ontvangt zuurstofrijk bloed uit de longen. De rechterboezem ontvangt zuurstofarm bloed uit de rest van het lichaam. Zodra ze gevuld zijn, pompen ze het bloed door naar de hartkamers. De linkerhartkamer heeft de belangrijkste taak. Deze hartkamer pompt, met een enorme kracht, het bloed het hele lichaam rond. De rechterkamer pompt bloed naar de longen.

3. Wie zich langere tijd somber, gestrest of angstig voelt, heeft langdurig stresshormonen in het bloed. Daardoor stijgen bloeddruk en hartslag, en de afweer verslechtert, waardoor bijvoorbeeld slagaderverkalking sneller gaat.

4. Zo’n 80 procent van alle hart- en vaatziekten kan voorkomen worden door gezond te leven, zo blijkt uit studies van de Wereldgezondheidsorganisatie. Roken, diabetes, hoge bloeddruk en overgewicht zijn de grootste boosdoeners bij het ontstaan van hart- en vaatziekten.

5. Twaalfjarige kinderen met overgewicht hebben al een hogere bloeddruk en ongunstigere cholesterolwaarden in hun bloed dan kinderen met een normaal gewicht. Daarnaast hebben ze vaker astma. Het betekent dat overgewicht al op jonge leeftijd risicofactoren oplevert voor hart- en vaatziekten.

6. Nederland telt zo’n 1,4 miljoen hart- en vaatpatiënten. Elke dag sterven 105 mensen aan een hart- of vaatziekte: meer vrouwen dan mannen. Er worden dagelijks zo’n 730 mensen in het ziekenhuis opgenomen vanwege een hart- of vaatziekte. Naar verwachting telt Nederland in 2030 1,9 miljoen hart- en vaatpatiënten. Die stijging is vooral te verklaren doordat Nederland vergrijst.

7. Het hart trekt samen en ontspant daarna weer. Door deze beweging ontstaat de kracht die nodig is om het bloed het hele lichaam door te pompen. De pompbeweging noemen we de hartslag of het kloppen van het hart. Hoe groter en sterker de hartspier is, hoe minder vaak het hart samentrekt en ontspant om het bloed door het lichaam te pompen.

8. Het hart van de meeste mensen maakt in rust 60 tot 100 slagen per minuut. Er is geen duidelijk verschil in hartslag tussen mannen en vrouwen. Het hart past zich voortdurend aan aan de activiteiten van de mens. Als je stil zit of slaapt, heb je een lage hartslag. Je organen hebben dan minder zuurstof en voedingsstoffen nodig. Zodra je je inspant, gaat de hartslag omhoog. Tijdens sporten heeft het lichaam meer zuurstof en voedingsstoffen nodig dan in rust. Dan kan de hartslag oplopen naar 160 tot 180 slagen per minuut. Alleen dan krijgen de organen voldoende zuurstof en voedingsstoffen.

9. Mensen die intensief sporten hebben vaker een lagere hartslag in rust. Hun hart is door de intensieve trainingen groter en sterker geworden. Zo’n sterke hartspier pompt per hartslag meer bloed rond dan een minder gespierd hart. We noemen dit ook wel een sporthart.

10. Mensen die minder dan 6 uur slapen per nacht hebben 2 keer zoveel kans op een hartaanval of een beroerte. Mensen die meer dan 8 uur slapen, hebben 2 keer zoveel kans op pijn op de borst (angina) en 1,1 keer meer kans op hartklachten door verstopping van de kransslagaders. Volgens onderzoek geeft elke dag 6 tot 8 uur slaap de kleinste kans op hart- en vaatziekten.

11. Mensen met hart- en vaatziekten vertonen een versnelde achteruitgang van het denkvermogen naarmate ze ouder worden. Met name vaatvernauwingen leveren een groter risico.

12. Het hart heeft vier hartkleppen. De hartkleppen zorgen ervoor dat het bloed maar één richting op kan stromen. Bij elke hartslag sluiten en openen de kleppen beurtelings een keer.

Beeld Zsuzsanna Ilijin

Bronnen: Hartstichting, HartKliniek, Scientias.nl, RIVM, CBS, Maastricht UMC+ , volksgezondheidenzorg.info

https://www.nrc.nl/advertentie/onvz/hou-van-je-hart